Borstvoeding in het openbaar: Probleem?

Velen vinden een baby aan de borst in het openbaar nog steeds een raar en gek idee, en dan vooral in onze heerlijk ‘vrije’ samenleving. Borsten lijken hier alleen een seksuele functie toebedeeld. Dat we (half)naakte vrouwen op posters en billboards zien prijken ín het openbaar welteverstaan, is inmiddels doodnormale kost, maar daar waar iemand haar kindje discreet of oh wee, zelfs openlijk probeert te voorzien in een primaire levensbehoefte, namelijk voeding (!), worden wenkbrauwen gefronst, ongemakkelijk weggekeken of gekucht en kan je zelfs een restaurant uitgezet worden. True story.

Feit. Borstvoeding is eenmaal (nog) niet de geaccepteerde norm in het westen. Eerlijk gezegd vind ik dit ronduit triest en zo ironisch, want je zou denken dat juist hier in dit deel van de wereld het anders zou moeten zijn. Toch? Guess again. Voor ik mijn gepeperde mening op jullie afvuur (ahum), ga ik eerst in op hoe erg onze cultuur ons beeld over borstvoeding heeft beïnvloed en nog steeds beïnvloedt. Maar wat is dit beeld dan precies, hoe komt dit en kunnen we dat veranderen? Ook deel ik mijn eigen ervaring met voeden in het openbaar! Want hey, van mij als langvoedster kon die natuurlijk niet uitblijven! 😉 En ik deel tussendoor ook een rake klap uit aan feministen enzo. (no pun intended hehe).

Probleem 1: Borstvoeding & cultuur

Afgaande op campagnes die worden gevoerd om borstvoeding haar rechtmatige plek terug te geven in onze samenleving, en dat er zelfs protesten zijn (geweest) vanwege de dominante, afkeurende opvatting over borstvoeding in het openbaar, kun je stellen dat borstvoeding bij lange na (nog) niet als normaal wordt gezien in onze westerse samenleving. Als we even generaliserend mogen spreken, zal er in Afrika, Azië en Zuid-Amerika nauwelijks vreemd opgekeken worden als er een baby borstvoeding krijgt in het openbaar. Ook is langvoeden daar heel normaal, terwijl het bij ons nog steeds als ‘bijzonder’ wordt gezien. What happened? Ooit moet borstvoeding toch ook de norm geweest zijn in West-Europa en de Verenigde Staten? Bottlefeeding happened! Oftewel, de intrede van flesvoeding.

Sinds vorige eeuw ontpopte kunstmatige zuigelingenvoeding zich als een soort machtssymbool, de mens kon zelf iets creëren (én verkopen) en hiermee een menselijke functie ‘vervangen’. Met de komst van het feminisme kreeg het zelfs de status van onafhankelijkheid, en werd ‘de fles’ in het westen de geaccepteerde norm, wat tot de dag van vandaag zo is gebleven. Het is waar dat er steeds meer aandacht wordt besteed aan het belang van borstvoeding en dat bewustwording aan het groeien is, maar we zijn er nog lang niet, blijkt maar weer.

Probleem 2: What’s sex gotta do with it?

Afgaand op meningen in de omgeving en afstruinend op het internet kom ik de meest merkwaardige dingen tegen. Het wordt betiteld met “onsmakelijk”, vergeleken met “Ik ga toch ook mijn teennagels niet knippen in een restaurant?” en zelfs een hele lompe reactie, die de seksistische beeldvorming over vrouwen bevestigt. “Ik zou het goed vinden als ik er ook even aan mocht zitten. Anders niet!” Anderen verpakken het weer anders, “Ik hoef het niet te zien.” of “Ik vind het gewoon geen gezicht.”

Sommige mensen willen liever niet geconfronteerd worden met een baby aan die borst, dat is duidelijk. Het interessante gedeelte is echter niet hun mening, maar wat het zegt over het heersende beeld over borstvoeding, de overduidelijke associatie die zij maken met iets ‘ongepast’ en seksueels, en de (on)bewuste culturele opvattingen die hieraan ten grondslag liggen.

Hmm… waar zijn die feministen nu? Is borstvoeding geven niet júist een uiting van vrouwelijke kracht en vermogen? Daar streden jullie toch voor? Waar is jullie stem nu in deze zaak waar vrouwen worden geweigerd hun kinderen te voeden, geweigerd vanwege een van de meest bijzondere en krachtige functies die het vrouwelijke lichaam bezit?

Maar nee, borsten zijn er alleen voor het seksuele plezier. ‘Hún’ plezier nog wel! Dat wordt wel geaccepteerd, oh de hypocrisie.. Dat vrouwen constant als seksobject worden neergezet kraait geen haan (of eh.. feministische kip?) naar. Dat borstvoeding en feminisme niet hand in hand samengaan, maakt nogmaals duidelijk dat het feminisme meer stoelt op culturele opvattingen dan een universele definitie van wat vrijheid werkelijk inhoudt. De vrijheid om te kleden hoe je je wilt zonder dat er voor je bepaald wordt dat jouw kledingkeuze onderdrukking definieert, de vrijheid om moederschap in te vullen zoals jij het ’t beste acht voor jezelf en je kind, zonder dat er voor je bepaald wordt dat de keuze voor fulltime moeder-zijn eigenlijk een vorm van slavenarbeid is.

Feministen zijn dol op leuzen als ”Freedom to all” en “My body belongs to me.” En nu komt het: borstvoeding is de letterlijke belichaming van een keuze die wij maken om er te zijn voor onze kinderen. Maar wij worden als vrouwen in die vrijheid beperkt. Wij worden beperkt in het willen doen wat wij met onze lichamen willen doen, en nee.. dat is niet naakt poseren om een of andere vage statement te maken, maar wij wensen slechts de vrijheid om onze kinderen te voorzien van voeding waar en wanneer wij én zij dat willen. Is dat niet een doel waardig om voor te strijden? Go get ‘em tigers, tenminste.. als jullie een nuttig doel willen verwezenlijken, is dit ‘em zeker!

Probleem 3: It’s not you, it’s me.

Bij borstvoeding in het openbaar draait het eigenlijk niet om het feit of het wel of niet gepast is, het komt neer op wat het beeld van een baby aan de borst met jou persoonlijk doet en wáárom dat zo is. Als je er een probleem mee hebt, ga eerlijk bij jezelf te rade: What’s eating you? Het is makkelijk praten om te stellen dat je het nu eenmaal niet vindt kunnen, maar kan je jezelf ook nader verklaren? Het probleem ligt namelijk zeker niet bij de moeder die reageert wanneer haar kind aangeeft te willen drinken. Het probleem ligt ergens verborgen tussen jouw twee oren, waar er op een of andere manier een associatie is geworteld wat borsten alleen in relatie kan brengen met.. andere dingen.

Het is nog interessanter als je durft toe te geven hoeveel we onder invloed staat van culturele opvattingen en hoezeer we ons laten beïnvloeden daardoor. Verandering begint nog altijd bij onszelf. Als wij werkelijk een samenleving wensen waar we elkaar willen respecteren en elkaar onze vrijheden gunnen, we need to change our own attitudes first. Ookal past het niet in jouw straatje, try to keep an open mind, wat is er nu écht aan de hand met die boobies? Zo dreigend zijn ze ook alweer niet als ze ook nog eens melk leveren aan een mensenkind! Prachtig toch.

Wil je mijn mening horen?

Borstvoeding is altijd op temperatuur en altijd ‘bij de hand’, je zou haast denken dat het bedoeld was om altijd en overal maar je kindje te kunnen voeden. Maar of het ooit de bedoeling was dat vrouwen hun kindje ooit op een openbare toilet zouden voeden? Eh.. I don’t think so. 

Als ik me de tijd van de Profeet, vrede zij met hem, probeer voor te stellen, waar er vooral buiten geleefd werd, vaak heen en weer gereisd werd, en waar het doodnormaal was dat kinderen volledige borstvoeding kregen zolang zij dat nodig hadden, denk je dan ECHT dat al die vrouwen hun tent of huisje in renden iedere keer dat een baby/peuter weer eens wilde drinken aan de borst? 

In een authentiek verklaarde hadith zien we dat de Profeet, vrede zij met hem, in een post-oorlogssituatie naar een moeder wijst, die naarstig op zoek was naar haar verloren baby en in haar wanhoop iedere baby die ze tegenkwam aanlegde aan haar borst om te voeden. Uiteindelijk zou ze haar zoon vinden.¹ 

“Denken jullie dat deze vrouw haar zoon in het vuur zou kunnen gooien?” De metgezellen antwoordden: “Nee, als het in haar macht ligt het niet te doen!” De Profeet, vrede zij met hem, antwoordde: “Allah is meer genadevol tegenover zijn dienaren dan deze vrouw tegenover haar zoon.”

Met dit prachtige voorbeeld illustreert de Profeet, vrede zij met hem, de ongelooflijke liefde en genade die Allah de Barmhartige heeft voor zijn dienaren, welke veruit superieur is aan de band tussen een moeder en kind, maar welke toch de ‘vergelijking’ waardig is. Moederliefde overstijgt in deze wereld alle vormen van wereldse liefde als veruit uniek en bijzonder, omdat Hij het in onze harten geplaatst heeft als natuurlijk verschijnsel, al tijdens de zwangerschap.

Wat ook terugkomt in deze hadith is dat het dus normaal was om borstvoeding te ‘zien’ en naar te refereren zelfs, zoals we ook vaak zien in andere ahadith. Borstvoeding werd niet als ‘vies’ of ‘ongepast’ gezien of iets wat alleen ‘achter gesloten deuren’ hoorde, borstvoeding kende haar rechtmatige plek in de samenleving. Ja, borstvoeding gebeurde in het ‘openbaar’. Borstvoeding was gewoon normaal.. Wauw!

Now hold your camels, ik zeg natuurlijk niet dat wij als moslimvrouwen onze boobs overal moeten flashen, dat past natuurlijk totaal niet in de bescheiden leefstijl die wij als moslims nastreven maar wij moeten zeker wel discreet kunnen voeden (het liefst in rust) en hier de mogelijkheden, respect (!) en begrip voor krijgen. En tja, als het je persoonlijk stoort dat er vrouwen zijn die soms wel een blote borst laten zien tijdens de voeding, how about… look the other way? Accepteren dat een kind gevoed moet worden, dat er gehoor wordt gegeven aan een primaire behoefte, en dat respect hiervoor op zijn plek is, dus gewoon bescheiden wegkijken ‘mocht je iets zien’. Ga van het positieve uit en respecteer je zuster. Geen reden om allergisch te reageren, jouw zuster is bezig met een van grootste religieus-spirituele aanbiddingen die een moeder kan verrichten middels borstvoeding.

Het doet mij vooral echt pijn dat er in onze gemeenschap ook zusters zijn die een negatieve oordeel hebben over borstvoeding geven in het openbaar. Borstvoeding hoort alleen achter gesloten deuren blijkbaar? Hoe kan borstvoeding op die manier ooit als normaal gezien worden in onze samenleving? Mijn oprechte vraag is ook aan hen: What’s your problem? No, really. Heb je enig idee wat borstvoeding in de islam betekent? Ga je maar eerst verdiepen in het onderwerp, beseffen dat niet alles is wat het lijkt, en begin respect en bewondering te voelen voor de moeders die hierin volharden omwille van hun kinderen, ongeacht de omstandigheden. En het is zeker ook belangrijk vanuit islamitsch oogpunt dat er inspanning geleverd moet worden om discreet (en dus bedekt) te voeden, schaamte is een belangrijk goed in de islam. Gelukkig is discreet voeden ook gewoon héél goed mogelijk! 🙂

Eigen ervaring

Zelf heb ik dus heel vaak mijn kind buiten gevoed op een discrete manier (lang leve de supersized hijab), zodat er niks te zien viel. Maar eerlijk gezegd heeft het lange tijd geduurd voor ik dat durfde. Ik plande mijn uitstapjes zo veel mogelijk rond de voedingen in, omdat ik me toch opgelaten voelde om ‘buiten’ te voeden. Als ik ergens op bezoek ging, was mijn vraag altijd ‘Ga ik wel ergens kunnen voeden?’ Als we buiten waren, en mijn baby begon al met zoekbewegingen te maken richting borst, brak het zweet me al uit. Maar op een gegeven moment besefte ik.. wait a minute, moet ik mezelf maar opsluiten in huis omdat ik meteen wil kunnen reageren als mijn baby honger heeft?

Ja, óók ik heb vaak in een krappe openbare toilet ergens gezeten, in haast m’n kindje voeden, en me daarbij vooral zo ongelooflijk opgelaten en verloren voelen! Dit is totaal niet hoe het hoort te zijn. This is NATURE. This is NORMAL. I AM NORMAL. Our society is NOT.

Verandering begint echt bij jezelf. En ik maak de keuze me niet meer te laten beïnvloeden door deze door-seks-geobsedeerde maatschappij of door mensen die geloven dat borstvoeding alleen achter gesloten deuren moet plaatsvinden, of zusters die spastisch worden als ze per ongeluk een blote borst te zien krijgen terwijl je zo discreet mogelijk probeert te voeden. En boven alles, ik laat me niet meer beïnvloeden door mijn eigen angsten en onzekerheden. Ik denk dat dat is wat vrijheid inhoudt. En ik kies ervoor om vrij te zijn.

Wij zijn prachtig en sterk geschapen als vrouwzijnde en ja, mét borsten die vooral meerdere doodnormale en natuurlijke functies dienen. If you can’t handle that… you better face the wall or maybe YOU stay at home! See you (not)! 😉

Bronnen

1. Overgeleverd door Umar ibn Al-Khattab, in de vertaling van Al-Bukhari, volume 8, book 73, nummer 28.